Razendsnelle opmars van windaandrijving
Lang was het een utopie: containerschepen met zeilen. Maar na decennialang praten is het gebruik van windenergie in de scheepvaart bezig met een razendsnelle opmars. Zeilen Magazine vond het tijd voor een overzicht.
Maart 2024 ging Grain de Sail II te water. Het megaschip werd speciaal gebouwd voor het transport van koffie en chocolade tussen Frankrijk en Amerika. Klein detail: deze 52-meter lange schoener vervoert onder zeil. Het is lastig niet onder de indruk te raken van dit schip: het heeft de schaal van een megajacht, alleen zonder overbodige opsmuk. Eigenlijk is het een tallship, maar dan met betere zeilkwaliteiten. De 6 meter diepe loodkiel, waterballast en een arsenaal aan hydraulische lieren voor het 1500 vierkante meter grote tuig maken het af.
Dit soort zeilende vrachtschepen maken een comeback. Zo werkt Grain de Sail al aan een tweede schip. Ook gingen dit jaar de 81 meter lange stalen zusterschepen Anemos en Artemis van TransOceanic Wind Transport te water; de volgende zes schepen staan op de planning. In Turkije laat Neoline twee 136 meter lange zeilende roll-on- roll-off-carriers bouwen. Zelfs het radicale idee van de Franse topzeiler François Gabart, om een enorme aluminium vrachttrimaran te bouwen, lijkt het te gaan halen. Dit schip zou in 2026 moeten gaan varen.
Rekensommetje
Na een afwezigheid van krap honderd jaar lijken windschepen nu dus een razendsnelle opmars te maken. Dat is goed nieuws, want de conventionele scheepvaart staat bekend als een stevige vervuiler. Maar hoe haalbaar is deze ‘nieuwe’ vorm van vrachtvervoer eigenlijk?
Het antwoord op deze vraag vereist enig rekenwerk. Aan de snelheid van de schepen ligt het in ieder geval niet. Zowel Grain de Sail II als Anemos zeilt met gemiddeld 9 knopen in ongeveer twee weken van Noord-Frankrijk naar de Amerikaanse oostkust. Een verschil met de (kleinere) conventionele scheepvaart is amper nog een paar knopen.
Het grote verschil zit ’m in het laadvermogen. De wereldvloot bestaat uit 60.000 schepen met een gecombineerd laadvermogen van 2200 miljoen ton, wat neerkomt op gemiddeld 36.000 ton per schip. De huidige generatie windschepen haalt dit vermogen bij verre niet: Grain de Sail II vervoert 350 ton, Anemos 1100 ton en Neoliner 5000 ton –een capaciteitsverschil van factor tien. Alsof je een klein binnenvaartschip inzet op een transAtlantische lijndienst.
Hoe nobel ook, de huidige generatie windschepen zal niet leiden tot de benodigde vermindering van koolstofdioxide. Gelukkig is er eveneens goed nieuws, want windenergie staat weer hoog op de agenda. Daarbij laten alle ontwikkelingen veel potentie zien: met de huidige innovaties is het mogelijk om de komende decennia de CO2-uitstoot -significant te verminderen.
Windassist sponsor
Wind Assisted Ship Propulsion
Een interessante ontwikkeling in de scheepvaart op dit moment is Wind Assisted Ship Propulsion (WASP). Daarbij worden grote zeilen gemonteerd op het dek van conventionele schepen. Die zeilen zorgen voor een extra voorwaartse kracht, waardoor de motor minder vermogen hoeft te leveren en er dus brandstof wordt bespaard.
Dit idee is allerminst nieuw. Vanaf het moment dat de laatste windschepen het veld ruimden, zijn er ideeën geweest om windenergie – die nog altijd gratis over dek waait – te benutten.
Lees verder in het maandblad Zeilen (alleen voor abonnees)
Zeilen is er goed in geslaagd om de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van Wind Assisted Ship Propulsion (WASP) in beeld te brengen. Van het traditionele zeildoek tot rotorzeilen, vleugelzeilen, suction sails, voortstuwing met kites, Aerorig en Dynarig. Ook de belangrijkste voor- en nadelen van de verschillende technieken komen langs. Nederlands bedrijven als Maritime Research Institute Netherlands (MARIN) en Dijkstra Naval Architects spelen een belangrijke rol in deze maritieme innovaties, die een belangrijke bijdrage kunnen gaan leveren in CO2 reductie.
Windassist sponsor